Het redactieproces van een uitgeverij en dat van een selfpubber: deze 3 verschillen zijn belangrijk voor jou als redacteur

In het boekenvak zijn er twee manieren voor schrijvers om hun boek te publiceren: via een uitgeverij, of juist zónder tussenkomst van een uitgeverij. Dat laatste noemen we uitgeven in eigen beheer (selfpublishing). De auteur regelt dan alles rondom de publicatie zelf, van redactie tot vormgeving en drukwerk.

Wanneer je als zelfstandig redacteur werkt, kunnen zowel uitgeverijen als selfpubbers je opdrachtgevers zijn. Maar in het redactieproces zitten veelal grote verschillen. Het één is niet beter dan het ander. Wel is het goed om je van deze verschillen bewust te zijn wanneer je voor een van beide opdrachtgevers aan de slag wilt. In dit artikel lees je welke 3 opmerkelijke verschillen voor jou als redacteur van belang zijn.

Verschil 1 in het redactieproces: gestandaardiseerd vs. uitgeven naar eigen inzicht

Het redactieproces bij een uitgeverij is gestandaardiseerd. De workflow ziet er voor vrijwel het hele uitgeefvak hetzelfde uit en bestaat uit verschillende stappen die ervoor zorgen dat alle elementen van het manuscript grondig onder de loep worden genomen, voordat het gedrukt en gepubliceerd kan worden.

1. De eerste, grote redactieronde van een manuscript is redactie op macroniveau: redigeren. Dit wordt gedaan door een redacteur. Soms zijn binnen deze ronde nog een aantal subrondes nodig, bijvoorbeeld wanneer een schrijver het manuscript aan de hand van de feedback grondig herschrijft.
2. De tweede, grote redactieronde van een manuscript is redactie op mesoniveau: persklaarmaken. Dit wordt gedaan door een persklaarmaker.
3. De derde en laatste ronde is redactie op microniveau: corrigeren. Dat wordt verzorgd door een corrector.

Het grote verschil tussen deze werkwijze en die van een selfpubber is dat dit niet per definitie zo is wanneer een auteur het werk in eigen beheer uitgeeft. De schrijver mag het redactieproces dan zelf en naar eigen inzicht inrichten.

Voor jou als redacteur betekent dat dat het van belang is om bij een selfpubber goed uit te vragen wat er al aan een manuscript gedaan is, voordat jij er mogelijk mee aan de slag gaat. Wil de auteur bijvoorbeeld dat je het manuscript persklaarmaakt, dan kun je (in tegenstelling tot bij een uitgeverij) niet klakkeloos aannemen dat het daarvoor al geredigeerd is. Dat kan de aard van je werkzaamheden sterk beïnvloeden.

Verschil 2 in het redactieproces: jarenlange ervaring vs. allerlei eerste keren

Wanneer een boek wordt gepubliceerd bij een uitgeverij, wordt het maakproces verzorgd door een uitgeefteam dat jaar in jaar uit niets anders doet. Het redactieproces is gesneden koek, en daarbinnen word jij als zelfstandig redacteur gevraagd een bijdrage te leveren aan het geheel, meestal als persklaarmaker of corrector.

Dat betekent dat je elkaar als professionals onderling vrijwel niets hoeft uit te leggen. Je takenpakket is afgebakend, en het is duidelijk wat de uitgeverij van je verwacht.

Word je door een selfpubber gevraagd om een gedeelte van het redactieproces op te pikken, dan heeft die niet per definitie enorme uitgeefervaring. Sterker nog: vaak geeft een schrijver voor het eerst een boek uit. Bedenk dan dat debutaten vaak helemaal niet doorhebben wat er allemaal komt kijken bij redactiewerk. Het duiden van je takenpakket is dan heel sterk van belang. In dit artikel lees je meer over hoe je dat doet, en wat de impact is van verwachtingsmanagement op soepele samenwerkingen met schrijvers.

Verschil 3 in het redactieproces: inhoudelijk meedenken vs. minder afstand tot de inhoud

Er zijn veel mensen betrokken bij het boek wanneer het redactieproces via een uitgeverij verloopt. Denk bijvoorbeeld aan een uitgever, (acquirerend) redacteuren en bureauredacteuren, maar ook vormgevers en productiemedewerkers. Zij kennen alle noodzakelijke tussenstappen om tot een goed eindproduct te komen, en dragen daar zorg voor. Wanneer jij als zelfstandig redacteur wordt ingevlogen om mee te werken aan het manuscript, betekent dat dat zij inhoudelijk kunnen meedenken wanneer jij zaken in het manuscript aankaart die nog aandacht behoeven. Je hebt dus iemand om mee te sparren of om advies aan te vragen.

Geeft een auteur het werk in eigen beheer uit, dan heb je rechtstreeks contact met de auteur, en heeft die minder afstand tot de inhoud. Jij bent dan zelf degene die de auteur van advies moet voorzien. Wanneer je ergens tegenaan loopt, vraagt dat van je dat je de expertise uit je eigen netwerk moet halen, dus bij andere zelfstandig redacteuren.